یک کارشناس: اجرای قانون جامع دامپروری در زمینه اسب اصیل ترکمن ضروری است

تهران - ایرنا - یک کارشناس اسب درخصوص جوابیه فدراسیون سوارکاری به انتقاد اسب داران خراسان شمالی درباره پیش نویس تبارنامه اسب اصیل ترکمن خواستار اجرای قانون جامع دامپروری وزارت جهاد کشاورزی و واگذاری امور این حیوان نجیب به مردم شد.

 

بابک شکی در خصوص جوابیه رئیس فدراسیون سوارکاری به انتقاد اسب داران خراسان شمالی در مورد کتاب تبارنامه اسب اصیل ترکمن، مورخ 10 خردادماه 1395، مندرج در خبرگزاری ایرنا، ابتدا مقدمه ای از سابقه و گذشته اسب در ایران و حضور آن در میدان های جهانی ارائه کرده است.
به گفته وی، اسب یموت که متعلق به دشت های جنوب اترک و گرگان و دشت گنبد می باشد و نزدیک به یک هزاره است که این نژاد و این تیره تولید می شود و یکی از نژادهای بسیار قوی آسیایی و دنیا بوده که مستندات تاریخی دال بر پیدایش اسب های تروبرد (کورس انگلیس) از این تیره وجود دارد که شرح مفصل آن در این مجال نمی گنجد و نیاز به مقاله جامعی دارد. 
به هر تقدیر این تیره از اسب ها به صورت مداوم میدان های اسبدوانی جدید را از سال 1300 به مدت 60 سال در اختیار داشتند و بیش از نیم قرن حضور قدرتمند این تیره از اسب های ترکمن در میادین پرش نشانه قدرتمندی شاخص آنها در عرصه های ورزشی بوده است. 
متاسفانه با ورود ماشین آلات سنگین کشاورزی به منطقه گرگان و دشت گنبد که بدون بررسی تخصصی صورت گرفت، هر روز مقدار بیشتری از مراتع منطقه گرگان و دست گنبد کاسته شده و به کشت های دیم اختصاص یافت. در نتیجه ایلخی داران بزرگ ترکمن روز به روز بیشتر در مضیقه قرارگرفته، هر سال گله ها کوچکتر شده و از کیفیت آنها کاسته شد تا آنجا که به عنوان نمونه، گله حبیب ایشان که قبل از شخم زدن منطقه انبار الوم یکی از بزرگ ترین ایلخی های منطقه خاورمیانه با قدمت بیش از 400 سال و بیش از 1500 مادیان بی نظیر در منطقه به حساب می آمد در طول کمتر از چهار سال به 50 مادیان تقلیل یافت. 
تا این که حدود سال 1350 تولیدکنندگان نگران از دست رفتن نژادهای بومی و اصیل شده و با هماهنگی و نظرخواهی از متخصصین، پیشکسوتان و دست اندرکاران و بااستفاده از تجارب و دانش آنان با الهام گرفتن از انجمن سلطنتی اسب انگلستان، انجمن سلطنتی اسب ایران را تاسیس کردند که علیرغم این که در همان زمان هم بی اشتباه نبود، چه به جهت فرم (انجمن) و چه به جهلت قانونی و کیفیت، اثرهای مثبتی باقی گذاشت. 
در سال 1358 با مصوبه هیات وزیران کلیه امکانات انجمن و ردیف بودجه آن با کلیه پرسنل تحت لوای اداره کل ورزش های سوارکاریجزو زیرمجموعه سازمان ورزش قرار گرفت. چنین به نظر می رسد انتقال این مجموعه که در جهت تولید و پرورش اصلاح نژادهای مختلف بود نمی بایستی در زیرمجموعه های وزارت ورزش باشد و باید زیرمجموعه وزارت کشاورزی قرار می گرفت که بعدها چنین شد.
چون سازمان ورزش هیچ گونه تخصصی در زمینه تولید و بهبود نژاد اسب و دام نداشته و بایستی علی القاعده به وزارتخانه دیگر محول می شد، با این حال اشتباه بزرگ آغاز شد و در دهه های بعد اشتباه اولیه به شکل بدتری تکرار و اداره کل ورزش های سوارکاریمنحل و این مجموعه بزرگ جزو زیرمجموعه فدراسیون سوارکاری قرار گرفت که اهداف آن صرفا از طرف FEI تعیین شده است و کاملا خارج از حیطه پرورش و نگهداری اسب بوده و در هیچ جای دنیا چنین نمونه ای نداریم. 
در این میان تلاش برای ایجاد انجمن ملی اسب نیز متاسفانه به ثمر ننشست تا این که به دلیل اشکال های عدیده در سال 1387، با مصوبه مجلس شورای اسلامی کلیه امور دام و تولید و پرورش و نگهداری به وزارت جهاد سازندگی محول شد. از آن تاریخ به بعد طی سال ها کشاکش بین زیرمجموعه اداره کل امور دام سنگین و فدراسیون سوارکاری بر سر مسئولیت فوق و تحویل و تحول به وزارت مطبوعه مربوطه ادامه یافت و نهایتا کلیه اختیارات به وزارت جهاد و اداره کل امور دام سنگین محول شد. 
در پاییز سال 93 همانگونه که ریاست محترم سوارکاری اظهار داشته اند به مدت یک سال مدیریت تبارنامه با نظارت جهاد سازندگی به معاونت تبارنامه قید شده است این اختیارات براساس آیین نامه اداره نظام جامع دامپروری جهاد سازندگی با همکاری نهادهای مردمی مدیریت شد که متاسفانه فدراسیون سوارکاری نه تنها در این راه قدمی برنداشت گویا تمایلی هم به این بند از تفاهم نامه ندارد و هیچ دعوتی از مراجع فوق الذکر به عمل نیامده است و ظاهرا این اندیشه بر فدراسیون حاکم است که تولید، تسجیل و سایر کارهای فوق جزو میراث لاینفک فدراسیون سوارکاری می باشد. 
این در حالی است که در حال حاضر انجمن ها، NGOها و تعاونی های کشوری، استانی و شهرستانی تشکیل شه است و شرایط اجرای اصل 44 و سپرد کار مردم به مردم فراهم شده است، متاسفانه بسیاری از مدیران در مقابل اجرای آن مقاومت می کنند. 
در اینجا لازم است به شرح چند نکته اساسی بپردازیم: 
1- در اواسط دهه 70 دو ایستگاه تولید و اصلاح نژاد اسب های اصیل ترکمن به هزینه شخصی اینجانب و خانم لوییز فیروز در دو نقطه ترکمن صحرا راه اندازی شد که باوجود کارشکنی اشخاص و برخی مسئولین به کار خود ادامه داد. در همان سال ها که هنوز نژاد اصیل ترکمن وجود داشته و اختلاط خونی به وجود نیامده بود، نمونه گیری از اسب ها توسط اینجانب و خانم فیروز انجام و به عنوان اسب های مرجع به لابراتورهای معتبر بین المللی ارسال شد. 
نمونه های پس از آن، که هشت سال گذشته ارسال شده و از آن به عنوان نمونه های مرجع نام برده شده است هیچگاه راستی آزمایی نشده و به هیچ عنوان توسط گروهی از معتمدین حتی به صورت رندوم (تصادفی) مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است و متخصصان نیز نسبت به اصالت اسب های دارای شناسنامه ترکمن که در میادین اسب دوانی و جشنواره ها شرکت می کنند تردید قطعی دارند لذا تعداد زیادی از این اسب ها باید توسط گروهی مستقل و مردمی جهت بررسی مجدد مورد نمونه گیری و ارسال شود تا اصالت شناسنامه های فوق تایید و اثبات شود. 
2- فدراسیون سوارکاری در فرجه محوله از کارشناسان خبره و با سابقه دعوت به عمل آورد تا اسب های موجود از نظر فنوتیپ مورد بررسی دقیق قرار دهند و کارگروه مذکور با حضور در مراکز تولید شهرستان های مختلف و پر نمودن برگه داوری به بررسی اسب ها پرداخته و تعدادی از اسب ها را فاقد صلاحیت لازم جهت اصلاح نژاد تشخیص داده و به اتفاق آرا و رای قاطع رد کردند. پس از انتقال نتایج حاصله به معاونت تبارنامه، معاونت فوق زیر فشارهای مختلف عقب نشینی و با مانورهای ماهرانه و فرار به جلو اقدام به تشکیل گروه کارشناسان فنی تجدیدنظر کرد که نسبت به گروه اول صلاحیت علمی و فنی پایین تری داشته و بعضا ناآشنا با اسب ترکمن بودند و با داوری ضعیف اقدام به قبولی این اسب ها که دارای نقص ژنتیکی واضح و مبرهن می بشند، کردند. 
متاسفانه برخلاف اظهارات جناب آقای دکتر خلیلی ریاست محترم فدراسیون کتاب تبارنامه مورد بازبینی کارشناسان قرار نگرفته است، همچنین اکثریت اسب هایی که از نظر فنوتیپ توسط هیات داوری و کارشناسی رد شده اند از تولیدات و یا نتایج اسب هایی بوده اند که در همین اداره کل و معاونت فنی و معاونت تبارنامه تولید و به جای حذف آنها از چرخه تولید، مجوز سیلمی جهت راهیابی به چرخه تولید دریافت داشته اند، در کمال اهمال کاری و بی مسئولیتی و بی تخصصی خودشان باعث اضمحلال بیشتر و تخریب ژنتیک اسب های ترکمن شده اند. 
اکنون به نظر می رسد شرایط جهت تغییر و تحول و اقدام جهت پیشگیری از بدترشدن اوضاع و سپردن کار مردم به مردم و اجرای قانون جامع دامپروری وزارت جهاد کاملا فراهم شده است. 
بابک شکی - کارشناس سوارکاری
شماری از اسب داران خراسان شمالی اوایل خردادماه امسال در میزگرد ایرنای خراسان شمالی از نحوه کتابت کتاب 'تبارنامه اسب اصیل ترکمن' انتقاد و تصریح کردند: این عمل بدون هیچ پشتوانه علمی و تجربی به صورت کشوری نوشته شده است که این اقدام موجب خشکاندن ریشه اسب اصیل ترکمن خواهد شد.
پس از آن نیز شماری از تولیدکنندگان در نامه ای به وزیر جهادکشاورزی اعلام کردند که حل موضوع تبارنامه باید به دور از تعصبات صنفی و فعالیت های غیرقانونی باشد.
مالکان، تولیدکنندگان اسب ترکمن خراسان شمالی، اعضای هیات مدیره، بازرسان، پیشکسوتان، مربیان، چابک سواران و علاقه مندان اسب های ایرانی در شرکت های فعال و فراگیر توسعه صنعت اسب و سوارکاری استان و شرکت تعاونی نمونه استانی تولید و پرورش اسب اصیل ترکمن (آخال تکه) در این نامه به نقض قانون از سوی فدارسیون سوارکاری در خصوص و شناسایی ومیکروچب گذاری، نمونه گذاری و صدور شناسنامه اسب های بومی ایران به ویژه اسب ترکمن ایران انتقاد کردند.