تاریخچه دوپینگ و انواع آن

نویسنده: دکتر امیرحسین رحمانی

کلمه دوپینگ ریشه در زبان محلی کشور آفریقای جنوبی دارد. در این کشور نوعی نوشیدنی قدیمی به همین نام وجود دارد که بومیان این منطقه در زمان انجام مراسم و آئین های سنتی خود، نوعی رقص محلی، با نوشیدن آن می توانند بدون احساس خستگی برای مدت طولانی به انجام مراسم خود بپردازند. دوپینگ در مفهوم کلی به استفاده از مواد نیروزا جهت افزایش توان جسمی و ذهنی در ورزشکاران اطلاق شده و نوعی تقلب است که علاوه بر انحطاط اخلاقی می تواند حتی منجر به مرگ گردد. از رایجترین روشها برای مصرف مواد و داروهای دوپینگی (انرژی زا) می توان به استعمال این مواد از طریق خوردن، نوشیدن و تزریق اشاره کرد. روش دیگر که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد دوپینگ خونی است بدین شکل که فرد خون شخص دیگر (با گروه خونی یکسان) را بعد از نگهداری به خود تزریق می کند . بدینوسیله اکسیژن رسانی به عضلات بیشتر گردیده و قدرت عضلات پایدارتر می ماند. در دامپزشکی مسئله دوپینگ به طور رسمی در سال 1912 طرح گردید و پس از آن برخی قوانین در سال 1930 وضع شد و از آن زمان به بعد از اسبها و به ویژه اسبهای قهرمان جهت بررسی مصرف مواد نیروزا آزمایش به عمل آمد که عمدتاً از طریق ادرار و یا خون می باشد. داروهای دوپینگ را به چهار دسته اصلی طبقه بندی کرده اند: دسته اول: داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی مانند آمفتامین و مورفین که با افزایش هوشیاری باعث رفع خستگی می شود. دسته دوم: داروهای مخدر مانند متادون و کافئین که این داروها ، تسکین دهنده درد اعصاب مرکزی بوده و کارکرد آنها به عنوان کاهش دهنده فعالیت این سیستم است. دسته سوم: استروئیدهای آنابولیک مانند تستسترون. آنها رشد ماهيچه هاي اسکلتي (اثرهاي آنابوليک) و نمو ويژگي هاي جنسي مردانه (اثرهاي آندروژني) را تقويت مي کنند . دسته چهارم : برخی از انواع هورمونها مانند هورمون رشد در کنار این چهار دسته داروهای دیگری نیز وجود دارند که مصرف بیش از اندازه آنها دوپینگ تلقی می گردد مانند ، ضد التهابها ، بی حس کننده های موضعی ، شل کننده های عضلانی و ... در ورزش اسبدوانی مسئله دوپینگ از دو جهت قابل بررسی است . اول احترام و ارج نهادن به اخلاق ورزشی و دوم صدمات وارده و عوارض ناشی از استفاده از این مواد بر روی اسب که باعث بروز مخالفت های شدیدی در میان دوستداران این ورزش گردیده است. استفاده از مواد نیروزا باعث وارد آمدن فشار بیش از توان طبیعی به اسب می شود که در این شرایط پس از اتمام دوره ورزشی اسب ، اندام حرکتی حیوان دچار مشکلات جدی خواهد شد (مانند لنگش ، کشیدگی گیگامانها و قره قوش) و همچنین متابولیسم بدن آن ، تا مدتها به حالت عادی خود بر نمی گردد و برخی از اندام های داخلی همانند قلب ، کبد و کلیه دچار آسیب های جدی شده و درصد ناباروری را افزایش می دهد.امید است در کشورمان نیز با این عمل خلاف اخلاق ورزشی؟ از سوی مالکان و مربیان بطور جدی پیگیری های لازم صورت پذیرد تا در آینده ای نه چندان دور ، دیگر شاهد دوپینگ در هیچ میدان اسبدوانی نباشیم. به امید آن روز