نژاد تروبرد

زندگی انسان بیش از چهار هزار سال است که به طور خاص با اسب پیوند خورده است و در این مدت هیچ اسبی مانند اسب تروبرد وجود نداشته است. اسب تروبرد علاوه بر این که یکی از اسب عای ممتاز مسابقه ای در جهان می باشد نقش مهمی در اصلاح نژادهای مختلف اسب و پونی های قدیمی و ایجاد نژادهای قدیمی ایفا کرده است.

هنری هشتم در طول قرن شانزدهم یعنی زمانی که میدان مشهور سوارکاری سلطنتی رویال پادوکس را در دربار همپتون بنا کرد برنامه هایی را برای آمیزش این اسبها اجرا کرد. دختر وی یعنی الیزابت اول نیز در استافورد شایر مرکز پرورش اسب دیگری را پایه گذاری کرد. هردو پادشاه اسب هایی را از اسپانیا و ایتالیا وارد کردند تا با گله ی بومی آمیزش کنند. در زمان پادشاهان بعدی مانند جیمز اول، چارلز اول و دوم پرورش اسب و مسابقات جان تازه ای گرفت. تا این که در ابتدای قرن هفدهم در نیومارکت چیتر و انکاستر و لینکن مسابقه های منظمی برگزار شد. بسیاری از اشراف زادگان اسب ها را برای مسابقه پرورش می دادند و برای یافتن اسب های خوب کارگزارانی به کشورهای دیگر می فرستادند. اسناد تاریخی به صورت مکرر به اسب های نژاد بارب، عربی، هابی و گالووی اشاره دارند. هابی ایرلندی و گالووی اسکاتلندی اسب های دونده معروف در آن زمان بودند و اسب تروبرد را پایه گذاری کردند. منشا این نژاد تروبرد و آمیزش های انجام گرفته هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. دلیل این امر تغییر نام اسب ها به سبب تغییر مالکیت آنها بوده و واژه های عربی، بارب و ترک مکرر و به طور نادرستی استفاده شده اند. ولی نکته ی مسلم این است که در طول ربع آخر قرن هفدهم و ربع اول قرن هجدهم انگلیسی ها یا کارگزاران آنها تعدادی نریان شرقی خریداری کرده و آنها را با مادیان هیبرید انگلیسی آمیزش دادند و اسب های مسابقه ای بزرگی را به وجود آوردند. یقینا ساب ترکمن در ایجاد نژاد تروبرد نقش مهمی داشته است. آنچه مسلم است نژاد تروبرد از چند اسب معروف دنیا به وجود آمده که یکی از آنها اسبی به نام بارلی ترک می باشد و شکی وجود ندارد که یک اسب ترکمن است. نریان دیگری دارلی عربیین می باشد که از اسب های عرب ناموفق بوده و در اثر آمیزش با اسب آخال تکه پدید آمده است و دیگری اسب گدولفین عربی بود که به عنوان پدران پایه گذار اسب تروبرد شناخته شده اند. در کتاب افسانه ی سلطان باد که داستان به وجود آمدن اولین اسب تروبرد را ذکر می کند آمده است که یک مادیان سفید ترکمنی به نام رکسانا از ایران مادر اولین تروبرد بوده است. اصولا در زمان هر اسبی با منشا شرقی را عرب می نامیدند لذا در تاریخچه ی اسب های تروبرد از اسب های عربی یاد شده که در اصل اسب های شرقی به خصوص اسب های ترکمنی بوده اند. در پنجم آوریل 1764 میلادی در حالی که خسوف در آسمان انگلستان مشاهده می شد در اصطبل لرد کمبرلاند از یک اسب ترکمن کره ای متولد شد که آن را کلیپس (خسوف) نامیدند. از روزی که کلیپس وارد میادین مسابقه ی انگلستان شد تمام جوایز بزرگ کورس و داربی های مهم لندن را کسب کرد و بیش از پانزده میلیون پوند جایزه برد. این رکورد تا کنون تکرار نشده است. این امر به حدی ترس و وحشت بین سوارکاران انگلیس ایجاد نموده بود که بیشتر سوارکاران از شغل خود و تربیت اسب دست کشیدند.

آخرین نبرد این اسب چهارم اکتبر 1770 میلادی بود. در این روز که یکی از معروف ترین روزهای مسابقه اسب دوانی کشور انگلستان بود رقبای کلیپس تا حدی وحشت زده بودند که هیچ کدام در مسابقه حاضر نشدند و کلیپس به تنهایی دور میدان دویده و برنده ی جایزه شد. از آن پس این اسب را در مسابقات شرکت ندادند و تنها در امر تولید مثل از آن استفاده کردند. پرورش دهندگان آن زمان حاضر بودند برای هر بار تلقیح با کلیپس صد لیره ی انگلیس پرداخت نمایند. به طور کل 420 راس کره از این اسب به وجود آمد و به این ترتیب کلیپس به عنوان یکی از اجداد اسب های دونده کنونی در دنیا گردید.

یک اسب در صورتی جز نژاد تروبرد طبقه بندی می شود که هردو والد آن در دفتر انساب نژاد تروبرد ثبت شده باشند. این اسب بسیار قوی، هوشیار و شجاع است و از آن در موارد مختلف مانند مسابقات اسب سواری، شکار و مسابقات سه روزه استفاده می شود.

نژاد کلوند بی

اسب نژاد کلوند بی از اسب های کهر است که طی قرون وسطی در شمال شرقی انگلستان بیشتر به عنوان اسب کاری به وجود آمده است. در گذشته این اسب به عنوان سواری برای افراد یا فروشندگان مورد استفاده قرار می گرفته و به این دلیل به نام اسب چپمن هم نامیده می شده است. پرورش دهندگان قرن هفدهم چپمن را به عنوان اسب اصلی با تعدادی از نریان های نژاد اندلسی و بارب آمیزش دادند. این اسب ها که در آن زمان برای تولید اسب کالسکه ای خالص و مناسب به آن کشور آورده شده بودند به خاطر گام های فعال، طاقت زیاد و بنیه قوی شهرت داشتند. پس از پرورش در آن منطقه به همان نام یا اسب کلوند نامیده شدند. به محض بازسازی و بهبود جاده ها و ضرورت وجود اسبی سریع تر از اسب کالسکه موجب شد تا نریان هیبرید تروبرد را با مادیان اسب کلوند بی آمیزش دهند. نوع سبک تر و سریع تر به وجود آمده اسب یورک شایر کوچ نامیده می شد. دفتر انساب و انجمن این اسب در سال 1886 میلادی تاسیس شد. پیدایش حمل و نقل موتوری باعث کاهش اسب های کالسکه در آن منطقه شد و نژاد یورک شایر هم از این قاعده مستثنی نبود.

دفتر انساب این نژاد سرانجام در سال 1936 میلادی یعنی زمانی که این نژاد در معرض انقراض قرار گرفت تعطیل شد. خوشبختانه علیرغم تعداد اندک باقی مانده این اسب از خطر نابودی نجات یافته است. این اسب با اسب تروبرد باعث شد که بهتر از گذشته باشد و به اسب مناسبی برای حمل گاری و شکار تبدیل شود. این اسب همانند والدین خود فعالیت زیادی دارد از شانه آزادانه حرکت کرده و مسافت را به خوبی طی می کند. این نژاد از هنگام آمیزش با تروبرد علاوه بر مناسب بودن برای شکارچیان و گاری رانی به عنوان اسب پرش تراز اول نیز محسوب می شود.

نژاد هاکنی

اسب نژاد هاکنی بومی انگلستان است. این  اسب گام های بلندی دارد و به عنوان اسب گاری به خصوص در میدان نمایش در جهان مورد توجه است. اسب هاکنی در اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم از نواده ی اسب های تروتر انگلیسی یعنی یورک شایر تروتر و نورفوک روداستار منشا گرفت. این اسب ها جد مشترکی به نام اسب اورجینال شلز دارند که در سال 1755 میلادی کره ای به دنیا آورد و به وسیله ی اسب تروبرد بلیز از مادیانی بود که هاکنی با اسب کالسکه توصیف می شد. منشا اسب بلیز اسب فلایینگ چایلد بود. اسب بلیز و اجداد آن به خصوص دو اسب اسکات شلز و درایور تاثیر زیادی در پرورش اسب های تروتر شرق انگلستان داشتند.

نوع پونی هاکنی در طول نیمه دوم قرن هجدهم پرورش یافت و استفاده از کلمه ی پونی هاکنی به طور قطع به اسب هاکنی هیبرید و کوچک اشاره دارد. کریستوفر ویندهام ویلسون پرورش دهنده ی بلند همت شهر وست مورلند بود که سیلوی ذخیره ی خوراک زمستانی اسب های مزرعه را ابداع کرد. هم چنین وی مسئول گسترش و پرورش پونی هاکنی بود. ویلسون از چندین نژاد پونی به خصوص پونی فل و ویلسون استفاده کرده و آنها را با اسب هاکنی خوش قیافه ای به نام سر جورج آمیزش داد. سر جورج در سال 1866 میلادی کره ای به دنیا آورد که ارتفاع آن حدود 142 سانتی متر بود. روش وی برای آمیزش خویشاوندی این اسب با سر جورج او را قادر ساخت تا به هدف خود یعنی پرورش هاکنی با خصوصیات پونی واقعی دست یابد. پرورش دهندگان دیگر هم از وی تبعیت کردند. محدودیت اولیه برای قد پونی ها 54/144 سانتی متر بود ولی بعدها به 142 سانتی متر کاهش یافت. گام های بلندی که هاکنی به سبب آن شهرت دارد تا نیمه ی دوم قرن نوزده یعنی زمان مرسوم شدن استفاده از اسب های زیبا و ظریف در گاری پیشرفت نکرد. این امر تا حدودی ژنتیکی و تا حدودی اکتسابی است و در اثر آمورزش افزایش می یابد.

نژاد شایر

اسب نژاد شایر بزرگترین اسب سنگین وزن انگلستان و نتایج اسب جنگی قرون وسطی معروف به اسب گریت است که بعدها نام انگلیش بلک به آن داده شد. این اسب از آمیزش اسب های فلاندر و فریزین وارداتی با نژاد بومی حاصل شد و اولین اسب سواره نظام شد. استفاده از واژه ی بلکز به این اسب های سنگین وزن به فردی به نام الیور گرامول نسبت داده می شود و احتمالا برای توصیف اسب های فریزین وارداتی استفاده شده که همیشه سیاه رنگ بودند. منطقه ی اصلی پرورش اسب انگلیش بلک منطقه ی باتلاقی و بخش های درون مرزی لیستر شایر، لینکلن شایر، دربی شایر و استافورد شایر بود که این نژاد سرانجام نام خود را از آن مناطق گرفت. اسب های پرورش یافته در فین بزرگتر سنگین تر و تا حدودی درشت تر از اسب های آیر شایر بودند. اسب های دربی شایر و لیستر شایر عمدتا سیاه و اسب های استافورد شایر اغلب قهوه ای بودند.

در اواخر قرن نوزدهم آمیزش این اسبها شکل قطعی گرفت. در نتیجه اولین دفتر انساب اسبهای این نژاد در سال 1878 میلادی منتشر و انجمن اسبی تحت عنوان انجمن اسب کارت انگلیس تاسیس شد. این نام در سال 1884 میلادی به نام انجمن اسب شایر تغییر یافت و این نژاد از آن زمان به نام اسب شایر معروف شد. به دنبال تاسیس انجمن اسب شایر موفقیت زیادی در گسترش کشاورزی آن زمان و جلب توجه خریداران خارجی کسب شد. اسب های شایر به زودی به سرزمین های دور مانند آمریکای شمالی و جنوبی روسیه و انگلستان صادر و به جز تفکیک ناپذیر زندگی روزمره مردم انگلستان تبدیل شدند. این اسب های بزرگ خصوصیات ویژه ای مانند قدرت، بنیه، استحکام و خلق و خوی خوب داشتند و برای شخم زدن مزرعه، کشیدن الوار و کشیدن واگن های مزرعه، واگن های راه آهن، گاری و درشکه های ذغال سنگ استفاده می شدند. ورود وسایل نقلیه موتوری خسارت های قابل توجهی به این اسبها زد. احیای اسبهای شایر در دهه ی 1960 شروع شد و امروزه این اسبهای ممتاز برای نمایش شخم زدن زمین و کشیدن گاری در مسیرهای کوتاه شهری استفاده می شود.

نژاد سافوک

اسب نژاد سافوک یا سافوک پانچ قدیمی ترین نژاد سنگین وزن جهان بوده و در منطقه ی آنجلین شرقی که از قرن شانزدهم در آن پرورش یافته نام گذاری شده است. در مورد خواستگاه آن اطلاعات کمی موجود است ولی از سال 1506 میلادی مدارکی مبنی بر نوع متفاوت اسب سافوک وجود دارد. نژاد سافوک به عنوان اسب کاری پرورش یافت و بار شانه های بسیار قوی و اندام های حرکتی مناسب خود برای خاک های رسی و بسیار سنگین آنجلیای شرقی بسیار مناسب است. این نژاد منحصر به فرد است و منشا آن به نریانی به نام کریسپ از یورفورد بر می گردد که از سال 1760 میلادی کره ای به دنیا آورد. این اسب نژادی خالص است زیرا همه ی اسب های سافوک به رنگ شاه بلوطی بوده و بدن سنگین آنها روی اندام های حرکتی نسبتا کوتاهی قرار دارد.

این اسب علیرغم درشت جثه بودن اقتصادی محسوب می شود چون با خوراک نسبتا کمی رشد و کار می کند. دارای بلوغ زودرس است مادیان ها معمولا زودتر کره زایی کرده و اغلب حدود 30 سال عمر میکنند. در دو سالگی می تواند کارهای سبک و در سه سالگی کارهای سنگین را انجام دهد. خلق و خوی آرامی دارد و به سبب استحکام و عمر طولانی شهرت یافته است. این خصوصیات اسب سافوک را به یکی از محبوب ترین اسب های کشاورزی و کاری تمام دوران تبدیل کرده و تعجب آور نیست که شهرت آن به خارج از مرزها هم کشیده باشد. سالهای متمادی این اسبها در ایالات متحده وجود داشته اند و تعدادی از اسب های این نژاد برای تولید اسب های نظامی به استرالیا، آفریقا، روسیه و پاکستان صادر شده اند. اسب سافوک نیز مانند اسب شایر با وجود مکانیزه شدن کشاورزی به بقای خود ادامه داد و هنوز هم گاهی برای کار در مزرعه، کشیدن گاری و نمایش ها به خصوص در شرق انگلستان استفاده می شود.

نژاد کلایدسدال

اسب نزاد کلاید سدال اسکاتلندی اسب سنگی وزنی است که در منطقه ای از لانارک شایر به وجود آمده که رود کلاید از آنجا عبور می کند و نام خود را از این منطقه گرفته است. این اسب امروزه بیش از دیگر نژادهای سنگین وزن انگلستان پرورش یافته و در طول نیمه دوم قرن هجدهم یعنی زمان استفاده از نریان فلمیش برای اصلاح نژاد اسب های کاری و بومی کشاورزان تکامل یافته است. پیش از آن در طول سالهای اول این قرن پرورش دهنده ای به نام پاترسون از لوچ لایوچ شروع به تولید اسبهایی کرد که در کل شبیه اسب کلاید سدال به خصوص از نظر رنگ بودند. منشا بسیاری از نریان اسب کلایدسدال به نریان کلاید سدالی بر می گردد که از مادیانی به نام لمپیت به وجود آمده است. اعتقاد بر این است که لمپیت نواده ی اسب های لوچ لایوچ است.

در طول نیمه دوم قرن نوزده پرورش دهندگان اولیه و دیوید ریدل اعتقاد داشتند که اسب های کلاید سدال و شایر منشا واحدی دارند و هردو را با هم آمیزش دادند.

انجمن اسب کلاید سدال در سال 1877 میلادی تاسیس و اولین دفتر انساب در سال بعد منتشر شد. به دلیل محبوبیت روزافزون این نژاد توجه کشورهای دیگر نیز به آن جلب شد و پس از مدت کوتاهی این اسب صادر شد. اغلب تعداد زیادی از آنها برای کار در مزارع بزرگ گندم در آمریکای شمالی، استرالیا، آمریکای جنوبی و روسیه صادر شدند. بدون شک طبیعت آرام همراه با ظرافت و فعالیت زیاد این اسب آن را به اسبی محبوب برای دوستداران اسب های سنگین وزن در سراسر جهان تبدیل کرد. این اسب قوی و استثنایی است و همیشه بر اندام های حرکتی استوار وی تاکید شده است