به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، بازی‌های محلی و ورزش در بسیاری از موارد نشان‌ دهنده ارزش و توان جسمی و اخلاقی جوانان است که این موضوع در مورد قرقیزها نیز مستثنی نیست.

ضمن آنکه در بین افراد شرکت‌کننده در ورزش‌های ملی، اراده قوی و جوانمردی راز ماندگاری قهرمانان محسوب می‌شود.

در مورد بازی‌های ملی قرقیزستان باید گفت که مردم این کشور در گذشته برای افراد با قدرت بدنی بالا و داشتن روحیه اخلاقی- ورزشی احترام زیادی قائل بودند.

مردم قرقیزستان از هوشیاری، شجاعت و تحمل‌پذیری سختی‌ها لذت می‌برند و حفظ نام «ماناس» قهرمان اسطوره‌ای که به دنبال آموزش افراد جوان، سالم، قوی، چالاک، نترس و سخت‌کوش بوده به خوبی بیانگر این مطلب است.

همچنین این اسطوره‌ها مردم قرقیزستان را هنگام حمله و غارت خارجی‌ها و در حالی که شرایط مبارزه نابرابر بوده، برای حفظ استقلال ملی و سرزمین خود تشویق می‌کردند.

در شرایط دشوار با آنکه بسیاری از مردم جان سالم به در نمی‌بردند اما برای دفع مهاجمان وحدت خود را نیز حفظ می‌کردند.

در زمان‌های قدیم تربیت‌بدنی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مردم قرقیزستان محسوب می‌شد.

حملات نظامی دائمی که برای از میان برداشتن قرقیزها در زمان‌های مختلف انجام شده، شیوه زندگی عشایری را برای آنان رقم زد تا مردان این منطقه از شجاعت، قدرت و چابکی خاصی برخوردار باشند.

قدیمی‌ترین ورزش‌ رزمی این کشور موسوم به «سای‌یش» است که در آن 2 سوارکار مسلح با سرعت برای حمله به یکدیگر به طرف هم می‌روند.

در این بازی تلاش 2 حریف بسیار زیاد است تا حدی که اسب، خود را بر روی پاهای عقب نگه می‌دارد بنابراین بازی سای‌یش شجاعت، سرعت و مهارت زیادی را می‌طلبد.

نام دیگر این بازی «خنده- گریه» است زیرا در این بازی احتمال اینکه افراد بازنده آسیب ببینند نیز وجود دارد.

از نظر قرقیزها، زندگی عشایری بدون اسب غیر قابل‌ تصور است و این توضیح برای آنکه چرا در بازی‌های قرقیزها، اغلب اسب وجود دارد، کافی است.

در زیر اسامی تعدادی از بازی‌هایی که با اسب در قرقیزستان انجام می‌شود، آمده است.

«آمچابوش» (به معنی جهش)، «ژرژسالوش» (به معنی ورزشکار)، «تارتوش‌اولاک» (به معنی مبارزه برای لاشه بز) و سایر بازی‌ها که اغلب انجام این بازی‌ها مستلزم داشتن مهارت در اسب‌سواری است.

کشتی، طناب‌کشی و شطرنج را می‌توان در گروه بعدی بازی‌ها در قرقیزستان قرار داد.

یکی دیگر از بازی‌هایی که مهارت زیادی را می‌طلبد، «تایغان» است که مربوط به شکار با عقاب و شاهین بوده و جزء یکی از مفرح‌ترین سرگرمی‌ها در قرقیزستان محسوب می‌شود.

بسیاری از این گروه بازی‌ها شبیه به بازی‌های موجود در همسایگان شرق و غرب این کشور بوده و بدیهی است آنها را از طریق ارتباط با این اقوامی بخصوص با مردم روسیه انتخاب کرده‌اند.

همانطور که در تاریخچه قرقیزها آمده پسران در سن 3 سالگی نشستن بر روی اسب (به عنوان نخستین گام در آموزش یک کودک برای سوارکاری) را یاد می‌گیرند.

در برخی از مناطق پسران کمتر از شش سال ابتدا آموختن سواری با اسب‌های رام و پس از آن سوار شدن بر روی کره اسب را تجربه می‌کنند.

قرقیزها حتی از یک نوع صندلی خاص برای کودک به نام «اونورچاک» که اجازه می‌دهد کودک برای یادگیری به طور مستقل عمل کند، استفاده می‌کنند.

پس از شش سالگی، پسران شروع به شکار حیوانات کوچک در محیط‌هایی مثل کوه‌ کرده و هنر بالا رفتن از کوه، سفر در مسافت‌های طولانی با پای پیاده و سوار بر اسب و حرکت در شب را می‌آموزند.

این سیستم اجازه می‌دهد تا کودکان در شش و یا هشت سالگی برای شرکت در مسابقات بخصوص مسابقات همراه با اسب مهارت لازم را به دست آورند.

یک واقعیت جالب که در حماسه ملی قرقیزها منعکس شده و در مصاحبه با کارشناسان ارشد بازی‌های محلی و مسابقات در مناطق مختلف قرقیزستان نیز تأیید شده، رعایت رژیم غذایی خاص برای شرکت‌کنندگان یک روز قبل از مسابقه است و چگونگی رژیم غذایی و نحوه اجرای آن با توجه به سن شرکت‌کنندگان و نوع برنامه و بازی آنها متفاوت است.

علاوه بر این، همه شرکت‌کنندگان در این بازی‌ها اعتقادشان بر این است که مصرف (نوشیدنی الکلی)  باعث ایجاد تنگی نفس می‌شود.

بزرگترین رویداد ورزش سنتی این کشور نیز در اکتبر سال 1913 با حضور حدود 40 هزار نفر از کشورهای آسیای مرکزی و بویژه قزاقستان در دره «کیچی کمین» قرقیزستان انجام شده است. 

علاوه براین، در بازی‌های محلی قرقیزی مشارکت دختران و زنان نیز در زمان خود قابل‌ ذکر است.

در این رابطه از «بش‌تاش» (به معنای پنج سنگ) به عنوان بازی دختران نوجوان نام برده شده است.

در این بازی 5 سنگ کوچک و گرد بر روی زمین قرار دارد که با پرتاب یکی از ریگ‌ها، باید بقیه سنگ‌ها را تنها با یک دست از روی زمین برداشت.

مطلب جالب این است که قرقیزها بازی‌های مختلفی را با استفاده از این سنگ‌ریزه‌ها انجام می‌دهند که «سنگ پراکنده» نیز یکی از این سرگرمی‌ها محسوب می‌شود.

در این بازی انگشتان شست و اشاره دست چپ را برای استراحت بر روی زمین گذاشته و حالت قوس دروازه را درست می‌کنند.

سپس با دست راست یکی از سنگ‌ریزه‌ها را به هوا پرت می‌کنند و سنگ در حالی که در هواست از قوس درست شده توسط دست دیگر یکی یکی سنگ‌ها را از این قوس عبور می‌دهند و در نهایت از طریق قوس، چهار سنگریزه به طرف دیگر منتقل می‌شود.

این نحوه بازی و سرگرمی در بین قرقیزها نشان دهنده این مطلب است که علاوه بر سرسخت بودن قرقیزها، قانع بودن این قوم نیز یکی از ویژگی‌های قابل‌ ذکر آنها است.