اصیل ایرانی
اصیل ایرانی
گذشتهٔ این نژاد هنوز به درستی شناخته نشده‌است، ولی بی تردید این نژاد بسیار قدیمی است و از خاور میانه و نواحی دشتی و کوهستانی یا نیمه کوهستانی این منطقه ریشه گرفته‌است. طی تلاش ایرانیان از قبل از هخامنشیان در پرورش و اصلاح این نژاد، اسب‌های اصیلی به وجود آمدند که به خاطر چابکی و مقاومتشان مایه حیرت شدند اما بیشترین فعالیت‌های اصلاح این نژاد در زماناشکانیان که ساکن شمال شرق ایران بودند انجام شد و اشکانیان که سوارکارانی ماهر بودند پس از در دست گرفتن حکومت در ایران در۲۵۰ ق. م اسب پارسی را به اسب ترکمن ترجیح داده و به مرور زمان رو یه اصلاح و پرورش این نژاد و مقاوم کردن آن آوردند. نژاد اسب‌های اصیل انگلیسی از آمیزش اسب‌های پارس و اسب‌های محلی (انگلیسی) ریشه می‌گیرد. خون این نژاد امروزه تقریباً در رگ‌های همهٔ نژادهای سبک وزن جاری ا ست.[۱]
قد این اسب‌ها بین ۱٫۴۵ تا ۱٫۵۵ متر است. آنها می‌توانند هر رنگی داشته باشند ولی ابلق نیستند. رنگ (اسب)|رنگ مشکی نیز در آنان بسیار نادر است. موهای اسب پارس ابریشم مانند است. یکی از خصوصیات آن دمش است که بالا نگه داشته شده‌است (حتی به هنگام حرکت). از خوصوصیات دیگر آن سر کوچک و برجسته، گردن بلند و کمانی، کمر کوتاه، کپل بالا و افقی و پاهای محکم آن است. پوست اسب پارس نازک است، به طوری که رک‌های آن به خصوص در سر، مشخص هستند. پیشانی آن صاف است سوراخ‌های بینی آن باز می‌باشد. به علاوه، اسب پارس بر خلاف دیگر نژادها ۱۷ دنده و ۵ مهرهٔ کمری دارند (به جاب ۱۸ دنده و ۶ مهرهٔ کمری).
خصوصیات اندام شناسی اسب اصیل ایرانی (اسب عرب ایران)ویرایش
معمولاً وضعیت اندام شناسی، یک اسب در سه بخش سر، بدن و یال و دم و اندام حرکتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. قد اسب عرب را از سطح زمین تا مرتفع ترین ناحیه جدوگاه ۱۴۲ تا ۱۴۹ سانتی متر و گاهی حدود ۱۴۵ سانتی متر مطرح کرده‌اند.
الف) مشخصات سر:
پیشانی: معمولاً عریض، مسطح و یا کمی برجسته‌است.روی بینی: در اسبهایی که قسمت وسط بینی در مقطع طولی و نمای عرضی، عرض کمی داشته باشد آن را جمع می‌نامند که برخی نویسندگان این ویژگی را در اسب عرب مطرح می‌کنند ولی یکی از ویژگیهای اسب عرب در این ناحیه مقداری فرورفتگی در سطح طولی است و گاهی اوقات هم صاف دیده می‌شود، روی بینی اسب خوزستان عمدتاً صاف است.انتهای بینی و منحزینگوش: معمولاً گوشهای اسب عرب کوچک هستند. گوش اسب عرب از ترکمن کوچکتر است.چشم: یکی از ویژگیهای بارز اسب عرب چشمهای زیبای آن هستند که جذابیت و زیبائی خاصی به چهره آن می‌بخشند ولی به طور کلی چشمهای اسب عرب درشت، گرد و معمولاً حدقه برجسته دارند که برجستگی حدقه در چشمان اسب عرب از ویژگیهای شاخص آن است.گونه: گونه در اسب عرب مشخص است. معمولاً دارای سطحی گرد است.لبها: باریک و متناسب است و زیبائی خاص به چهره می‌دهد.
به طور کلی اگر بخواهیم از اختصاصات عمومی و ویژگیهای اختصاصی ناحیه سر در اسب عرب صحبت کنیم می‌توانیم بگوئیم که اسب عرب سری متناسب با بدن خود دارد که سر در ناحیه گونه‌ها عمق زیادی دارد و معمولاً در ناحیه پیشانی در حد فاصل چشمها برجستگی سپر مانندی به نام جبه دارد و در ناحیه لبها و پوزه کمی جمع تر می‌شود و کلاً سر فرمی مثلثی شکل پیدا می‌کند و در ناحیه دو فک تحتانی فضای وسیعی وجود دارد که در اسب خوب این فاصله منحصربه‌فرد است. ب) مشخصات بدن و یال و دم:
جدوگاهکمر: معمولاً زین گاه اسب عرب اندکی پائین تر از سطح کپل و جدوگاه می‌باشد که مقدار این پائین افتادگی کمر بسیار متناسب با بدن و خوش فرم است.کپلسینه: این ناحیه در اسب عرب هم در عرض و هم در طول عمق متناسبی دارد و به خاطر عرض زیاد و متناسب آن ناحیه با ناحیه شکم پیوسته به نظر می‌رسد. در هر صورت این عمق متناسب سینه به همراه منخرین گشاد و فاصله زیاد دو فک تحتانی، شرایط تنفسی خوبی را برای این نژاد فراهم می‌سازد. در هر صورت سینه عریض و عضلانی از اختصاصات این نژاد می‌باشد.شکم: در اسب عرب شکم به صورت مدور و استوانه‌ای در امتداد سینه قرار دارد.یال و دم: یال و دم بلند و پرپشت در اسب عرب یکی از ویژگیهای بارز و شاخص این نژاد می‌باشد که زیبائی و جلوه زیادی به آن می‌بخشد. یکی از ویژگیهای اسب عرب بالا گرفتن دم در هنگام حرکت است.
ج) اندامهای حرکتی: از شاخص ترین ویژگیهای اندام حرکتی سم‌های سخت، بزرگ و معمولاً مقطع گرد آنها است. همچنین دستها و پاها کاملاًعضلانی و قلم در اندامهای حرکتی جلو و عقب قطر متناسب و قوی دارند و هم چنین یکی از ویژگیهای اسب عرب وجود موهایی در پشت ناحیه بخلق است که به نام Feather نامیده می‌شوند. همچنین در مفصل خرگوشی (Hock) در اسب عرب خمیدگی نسبت به بقیه نژادها اندکی بیشتر است). توضیح: یکی از ویژگیهای اسب عرب در مورد گردن آن است که معمولاً اسب عرب قوسی در ناحیه گردن دار دکه معمولاً به سر فرمی قوسی شک
گذشتهٔ این نژاد هنوز به درستی شناخته نشده‌است، ولی بی تردید این نژاد بسیار قدیمی است و از خاور میانه و نواحی دشتی و کوهستانی یا نیمه کوهستانی این منطقه ریشه گرفته‌است. طی تلاش ایرانیان از قبل از هخامنشیان در پرورش و اصلاح این نژاد، اسب‌های اصیلی به وجود آمدند که به خاطر چابکی و مقاومتشان مایه حیرت شدند اما بیشترین فعالیت‌های اصلاح این نژاد در زماناشکانیان که ساکن شمال شرق ایران بودند انجام شد و اشکانیان که سوارکارانی ماهر بودند پس از در دست گرفتن حکومت در ایران در۲۵۰ ق. م اسب پارسی را به اسب ترکمن ترجیح داده و به مرور زمان رو یه اصلاح و پرورش این نژاد و مقاوم کردن آن آوردند. نژاد اسب‌های اصیل انگلیسی از آمیزش اسب‌های پارس و اسب‌های محلی (انگلیسی) ریشه می‌گیرد. خون این نژاد امروزه تقریباً در رگ‌های همهٔ نژادهای سبک وزن جاری ا ست.[۱]
قد این اسب‌ها بین ۱٫۴۵ تا ۱٫۵۵ متر است. آنها می‌توانند هر رنگی داشته باشند ولی ابلق نیستند. رنگ (اسب)|رنگ مشکی نیز در آنان بسیار نادر است. موهای اسب پارس ابریشم مانند است. یکی از خصوصیات آن دمش است که بالا نگه داشته شده‌است (حتی به هنگام حرکت). از خوصوصیات دیگر آن سر کوچک و برجسته، گردن بلند و کمانی، کمر کوتاه، کپل بالا و افقی و پاهای محکم آن است. پوست اسب پارس نازک است، به طوری که رک‌های آن به خصوص در سر، مشخص هستند. پیشانی آن صاف است سوراخ‌های بینی آن باز می‌باشد. به علاوه، اسب پارس بر خلاف دیگر نژادها ۱۷ دنده و ۵ مهرهٔ کمری دارند (به جاب ۱۸ دنده و ۶ مهرهٔ کمری).
خصوصیات اندام شناسی اسب اصیل ایرانی (اسب عرب ایران)ویرایش
معمولاً وضعیت اندام شناسی، یک اسب در سه بخش سر، بدن و یال و دم و اندام حرکتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. قد اسب عرب را از سطح زمین تا مرتفع ترین ناحیه جدوگاه ۱۴۲ تا ۱۴۹ سانتی متر و گاهی حدود ۱۴۵ سانتی متر مطرح کرده‌اند.
الف) مشخصات سر:
پیشانی: معمولاً عریض، مسطح و یا کمی برجسته‌است.روی بینی: در اسبهایی که قسمت وسط بینی در مقطع طولی و نمای عرضی، عرض کمی داشته باشد آن را جمع می‌نامند که برخی نویسندگان این ویژگی را در اسب عرب مطرح می‌کنند ولی یکی از ویژگیهای اسب عرب در این ناحیه مقداری فرورفتگی در سطح طولی است و گاهی اوقات هم صاف دیده می‌شود، روی بینی اسب خوزستان عمدتاً صاف است.انتهای بینی و منحزینگوش: معمولاً گوشهای اسب عرب کوچک هستند. گوش اسب عرب از ترکمن کوچکتر است.چشم: یکی از ویژگیهای بارز اسب عرب چشمهای زیبای آن هستند که جذابیت و زیبائی خاصی به چهره آن می‌بخشند ولی به طور کلی چشمهای اسب عرب درشت، گرد و معمولاً حدقه برجسته دارند که برجستگی حدقه در چشمان اسب عرب از ویژگیهای شاخص آن است.گونه: گونه در اسب عرب مشخص است. معمولاً دارای سطحی گرد است.لبها: باریک و متناسب است و زیبائی خاص به چهره می‌دهد.
به طور کلی اگر بخواهیم از اختصاصات عمومی و ویژگیهای اختصاصی ناحیه سر در اسب عرب صحبت کنیم می‌توانیم بگوئیم که اسب عرب سری متناسب با بدن خود دارد که سر در ناحیه گونه‌ها عمق زیادی دارد و معمولاً در ناحیه پیشانی در حد فاصل چشمها برجستگی سپر مانندی به نام جبه دارد و در ناحیه لبها و پوزه کمی جمع تر می‌شود و کلاً سر فرمی مثلثی شکل پیدا می‌کند و در ناحیه دو فک تحتانی فضای وسیعی وجود دارد که در اسب خوب این فاصله منحصربه‌فرد است. ب) مشخصات بدن و یال و دم:
جدوگاهکمر: معمولاً زین گاه اسب عرب اندکی پائین تر از سطح کپل و جدوگاه می‌باشد که مقدار این پائین افتادگی کمر بسیار متناسب با بدن و خوش فرم است.کپلسینه: این ناحیه در اسب عرب هم در عرض و هم در طول عمق متناسبی دارد و به خاطر عرض زیاد و متناسب آن ناحیه با ناحیه شکم پیوسته به نظر می‌رسد. در هر صورت این عمق متناسب سینه به همراه منخرین گشاد و فاصله زیاد دو فک تحتانی، شرایط تنفسی خوبی را برای این نژاد فراهم می‌سازد. در هر صورت سینه عریض و عضلانی از اختصاصات این نژاد می‌باشد.شکم: در اسب عرب شکم به صورت مدور و استوانه‌ای در امتداد سینه قرار دارد.یال و دم: یال و دم بلند و پرپشت در اسب عرب یکی از ویژگیهای بارز و شاخص این نژاد می‌باشد که زیبائی و جلوه زیادی به آن می‌بخشد. یکی از ویژگیهای اسب عرب بالا گرفتن دم در هنگام حرکت است.
ج) اندامهای حرکتی: از شاخص ترین ویژگیهای اندام حرکتی سم‌های سخت، بزرگ و معمولاً مقطع گرد آنها است. همچنین دستها و پاها کاملاًعضلانی و قلم در اندامهای حرکتی جلو و عقب قطر متناسب و قوی دارند و هم چنین یکی از ویژگیهای اسب عرب وجود موهایی در پشت ناحیه بخلق است که به نام Feather نامیده می‌شوند. همچنین در مفصل خرگوشی (Hock) در اسب عرب خمیدگی نسبت به بقیه نژادها اندکی بیشتر است). توضیح: یکی از ویژگیهای اسب عرب در مورد گردن آن است که معمولاً اسب عرب قوسی در ناحیه گردن دار دکه معمولاً به سر فرمی قوسی شک