اسب درمانی

اسب درمانی یکی از روشهای درمانی است که هم اکنون در تمام دنیا به وسیله پزشکان توصیه می شود. هدف اسب درمانی، آموزش سوارکاری یا طرز نشستن بیمار بر روی اسب نیست بلکه هدف اصلی اصلاح یا معالجه بیمار و رفع مشکلات بیمار است.

اسب درمانی یکی از روشهای درمانی است که هم اکنون در تمام دنیا به وسیله پزشکان توصیه می شود. هدف اسب درمانی، آموزش سوارکاری یا طرز نشستن بیمار بر روی اسب نیست بلکه هدف اصلی اصلاح یا معالجه بیمار و رفع مشکلات بیمار است.

این روش درمانی از حوزه جسمانی فراتر رفته و به حوزه روانی نیز توسعه یافته است.

پیدایش اسب درمانی

اسبدرمانی از سال 1960 میلادی تاکنون مورد توجه است و در کشورهای سوئد و نروژ شروع و به سرعت در آلمان و فرانسه پیگیری شد. به طوری که اولین کنگره اسب درمانی در سال 1974 در پاریس برگزار شد و اولین انجمن اسب درمانی به وسیله سوارکاران و مربیان در سوئیس تأسیس شد.

چرا اسب درمانی ؟

انجام فعالیتهای ورزشی در بدن انسان باعث ترشح آدرنالین می شود که سبب ایجاد حس شادی و نشاط در انسان است. در ورزش سوارکاری میزان آدرنالین ترشح شده بیشتر است در نتیجه باعث تقویت بیشتر این حس در انسان می گردد.

در مورد اسب می توان گفت اسب حیوانی اجتماعی است که به راحتی می تواند با انسان نیز رابطه عاطفی برقرار نموده، باعث ایجاد رابطه مناسب بین بیمار و درمانگر شود. اسب باعث ایجاد حس  استقلال در بیمار می شود. در بیمارانی که دچار عدم استقلال شخصیتی هستند، در همان جلسات اول می توان در آنها تغییرات کوچکی را به صورت بارز مشاهده کرد، مانند تغییر در آرایش و اصلاح و تغییر در طرز لباس پوشیدن و ... . نکته مهم در ایجاد حس استقلال این است که ارتباط با اسب و سوارکاری در بیمار حس انتخاب را تحریک می کند (بخصوص در مورد افراد کم سن). این که ما از اسب بخواهیم برخلاف غریزه اش عملی را انجام دهد یا از لذت سواری کردن محروم بمانیم، عامل اصلی تقویت این حس است. مثلاً در کودکان هنگامی که نزدیک به مادر هستند، وقتی بچه گریه می کند، مادر مشکل او را برطرف می کند در نتیجه بین خواست کودک و اجابت آن فاصله ای نیست، پس حس انتخاب کودک تحریک نمی شود.

ارتباط جسمی اسب و سوارکار احساسات بیمار را برمی انگیزد و جنبش و حرکت به بیمار اجازه می دهد که از حالت کلی بدنش آگاه شود و با افزایش روحیه در بیمار (چون بیمار یک حس برتری در خود نسبت به افراد پیاده احساس می کند)، اسب در بیمار ایجاد حس اطمینان می نماید تا بیمار بتواند به غیر از خود به دیگری نیز فکر کند.

در رابطه بین سوارکار و اسب صداقتی وجود دارد که باعث ایجاد حس امنیت در بیمار می شود چون اسب نمی تواند احساسات مصنوعی از خود بروز دهد. مثلاً هنگامی که اسب را تنبیه می کنیم، او فوراً عکس العمل از خود نشان می دهد (پیروی از دستور سوار یا ایجاد حالت نارضایتی).

روند درمانی

با این که روشهای بکار برده شده در اسب درمانی متفاوتند همه آنها تقریباً یک سیر درمانی را طی می کنند. در ملاقاتهای اولیه، سواری به صورت آزاد در یک مانژ یا حتی در حد نوازش یا تیمار اسب در باکس است که باعث ایجاد ارتباط عاطفی بین بیمار و اسب می شود. در جلسات بعدی بیمار روی اسب می نشیند و شروع به سواری می کند و بعد از ایجاد حس اطمینان و آرامش در بیمار و اسب، می توان اسب و بیمار را از این هم به هم نزدیک تر کرد. با ایجاد یک حالت تمرکز و آرامش می توان از اثرات درمانی این روش درمانی بیشتر استفاده نمود.

در حرکاتی مانند بستن چشم بیمار (به وسیله چشم بند) و دراز کشیدن و خوابیدن روی اسب در حالتی که اسب ایستاده و بدون حرکت است یا زمانی كه اسب در حالت قدم و با یک ریتم یکنواخت در حرکت است، می توان تمرکز سوار را افزایش داد. بعد از مدتی این جلسات می تواند به صورت گروهی انجام شود.

اثرات اسب درمانی

با اینکه نتایج مشاهده شده نشان می دهد که احتمال درمان بیمار بسیار بالا است، با این حال این نتایج به همکاری بیمار نیز وابسته است و حتی می تواند درمان را برای او بدون نتیجه کند.

اثرات اسب درمانی بر روی جسم انسان

افزایش نیرو در بدن و افزایش کارکرد 300 عضله بدن - افزایش همزمان سازی اعضاء بدن - تنظیم قوای بدن - همکاری بین اندامهای فوقانی و تحتانی بدن.

اثرات اسب درمانی بر درمان بیماریها

مشکلات روحی روانی شامل افسردگی و انزوای اجتماعی - بیماریهای ژنتیکی شامل تریزومی 21 و عقب افتادگی جسمی - بیماریهای عصبی شامل عصبانیت و حالات روانی و اوتیسم - نقص مرکز اطلاع رسانی شامل : معلولیتهای پی در پی در زخمهای عصبی، اختلالات در تغییر حالت، اختلالات رفتاری

نقصهای اساسی نورولوژیک و عضلانی شامل:

الف) تأثیر بر مغز
1-فلج نیمهی بدن، 2-معلولیتهای ماتریسی، 3-عوارض تراماتیسم ترس، 4-صرع، 5-فلج اندامها، 6-عوارض فلج اطفال

ب) تأثیر نورولوژیک دژنراتیو
1- گرفتگی فلجی ارثی، 2- بیماری شارکوت ماری، 3- تأثیر بر اعصاب جانبی

پ) تأثیر بر عضلات، مخصوصاً عضلات گرفتار در میاستنی

نقصهای فیزیکی شامل :

الف) صدمات سیستم استخوانی غضروفی
1- عضو غائب، 2- انحراف ستون مهره ها، 3- بدشکلی ساختار بدن

ب) صدمات سیستم عصبی یا عضلانی
1- فلج، 2- اختلالات حسی، 3- اختلالات در برقرار کردن تعادل، 4- اختلالات تونوس، 5- حرکات غیر ارادی مانند رعشه و اختلالاتی به صورت حرکات غیر ارادی ضربهای، 6- اختلالات روانی

منابع :
1- Société Francaise D’Equi Thérapie, HTM
2- Cheval PourTous
3- Psychothérapie à Cheval