حرکت دم‌اسب همچون سوزن یک دستگاه هیجان سنج است
حرکت دم‌اسب همچون سوزن یک دستگاه هیجان سنج است
بالا و پایین رفتن دم‌اسب درواقع شبیه به بالا و پایین رفتن سوزن روی صفحه یک دستگاه هیجان سنج است. دم بالا به معنای هوشیاری، فعالیت و سرشاری است. دمی که به پایین افتاده، می‌تواند حاکی از خواب‌آلودگی، خستگی مفرط، درد، ترس شدید یا تسلیم و اطاعت باشد.
علت این امر این است که هر چه که اسب به‌سرعت خود در پیشروی می‌افزاید مجموع عضلانی ضد قوّه ثقلش بیشتر به فعالیت درمی‌آید. این عضلات در بالا جستن و پیش رفتن به او کمک می‌کنند و بالا رفتن دم هم جزئی از کل این فعل‌وانفعالات است. هنگامی‌که اسب از سرعت خود می‌کاهد و یا به اصطلاح ترمز می‌کند، عکس این ماجرا اتفاق می‌افتد و دم به‌طرف پایین فشرده می‌شود. این ارتباطات قدیمی «پاشو، برو» و «بشین، صبر کن» به‌صورت استعاره گرفته‌شده‌اند تا علائم ویژه‌ای را برای زبان بدن اسب فراهم سازند. یک اسب ممکن است دمش را صرفاً به‌عنوان یک علامت بالا و پایین ببرد بدون اینکه حتی بدنش را تکان دهد.
برای مثال یک اسب جوان سرکش ممکن است به اسب دیگر نزدیک شود و با پرتاب کردن دمش به‌طرف بالا روی پشتش تا حد امکان آمادگی خود را برای بازی نشان دهد. درواقع به هنگام آغاز بازی خمیدگی دم به‌طرف بالا و پشت تا این درجه شدت می‌یابد که دم گاهی کاملاً بر روی پشت خم می‌شود. این علامت دعوت برای بازی، بلافاصله توسط اسب جوان مقابل، درک شده و بازی به‌سرعت آغاز می‌گردد. نکته اصلی در اینجا این است که در لحظه دم بالا گرفتن اسبی که بازی را پیشنهاد می‌کند، حتماً در حال سرعت گرفتن نبوده است و حتی ممکن است که به حالت استراحت و ایستایی بوده باشد. در اینجا اصطلاح «پاشو، برو» به زبان اسبی مبدل شده به «پاشو باهم بریم» و حرکت دیگر در اثر سرعت‌گیری نیست، بلکه نمادی از آن است. درواقع این حرکت به معنای درخواستی برای سرعت‌گیری است «بزن بریم باهم بازی کنیم». در یک طریق مشابه دم ممکن است توسط اسبی که در حال ایستایی است برای گفتن اینکه، «من خسته و بی‌حالم، تسلیم تو هستم، رئیس تویی» به‌طرف پایین بیفتد. در حالت ترس شدید از یک اسب دیگر، یک اسب ممکن است حتی دمش را کاملاً به قسمت میان دو کپلش بچسباند. درست شبیه به یک سگ که گاه دمش را میان دو پایش می‌برد. اگر یک اسب بسیار پرخاشگر یا عصبی باشد، یک علامت دیگر سفت شدن قسمت تحتانی دم به‌گونه‌ای است که بیش از اوقات معمول از پشت اسب بیرون می‌زند، درست مثل یک میله پشمالو.
در تماس‌های جنسی دم نریان و مادیان هر دو به خاطر هیجان آن لحظه به‌طرف بالا نگاه داشته می‌شود؛ اما یک اختلاف کوچک وجود دارد و آن این است که دم مادیان به‌عنوان دعوت جنسی کمی به‌طرف جانبی و درعین‌حال به‌طرف بالا نگاه داشته می‌شود.
علاوه بر علائم بالا و پایین دم، حرکات سریع شلاقی در جهات نیز وجود دارد. منشأ این‌گونه حرکات ناراحتی و حساسیت حیوان است که در اثر حشرات و سایر جانوران فوری به وجود آمده است. در این‌گونه موارد دم درواقع به‌منزله یک مگس‌کش به کار می‌رود؛ اما زبان بدن اسب این عمل اجدادی را برای استفاده در برخوردهای اجتماعی غرض گرفته است. اسبی که مضطرب، مستأصل یا گیج است ممکن است دمش را به این‌طرف و آن‌طرف تکان دهد اول به‌صورت جانبی بعد عمودی و سپس به‌صورت نیم‌دایره که به این وسیله ناراحتی خود را نشان می‌دهد. در این حال درواقع مگسی وجود ندارد که او را بیازارد و این ناراحتی او بیشتر روانی است تا جسمانی. در مسابقات درساژ این‌گونه دم تکان دادن که آن را اصطلاحاً مقاومت گویند می‌تواند منجر به از دست دادن نمره شود.
به‌عبارت‌دیگر این امر به‌منزله علامتی است که اسب در پوستش راحت نیست و بنابراین به‌خوبی توسط سوارکارش آماده نشده است یا اینکه نمی‌خواهد از اثرات سوارکارش پیروی کند.
وقتی‌که اسب به‌طور خاصی عصبانی است ممکن است این حالت خود را با زیاد کردن قدرت حرکت شلاقی دم بیان کند، به‌طوری‌که ضربه‌ها آن‌قدر قوی می‌شوند که موهای دم مثل شلاق در هوا صوت کشیده و اگر با پوست انسان برخورد کنند، می‌توانند موجب جراحت شوند. ضمناً در این حالت ممکن است که اسب دمش را به‌طرف بالابرده و بعد به‌صورت یک کشیده به پایین بزند. رفته‌رفته که اسب عصبانی‌تر می‌شود علائمی از این قبیل اغلب مبشر یک لگد وحشیانه هستند.
در بعضی از کشورها استفاده غیرقانونی از شلاق‌هایی که می‌توانند شک الکتریکی وارد آورند موجب یک واکنش شدید دم می‌شود. وقتی با این‌گونه شلاق‌ها ضربه‌ای به اسب وارد می‌آورند حیوان قائده دمش را سفت کرده، دمش را به‌صورت یک دایره سریع می‌چرخاند بعد آن را در هوا بلند کرده و محکم بر روی کپل فرود می‌آورد. تمام این اعمال در فاصله یک ثانیه انجام می‌گیرد اما علامت گویایی است از اینکه یک عمل غیرقانونی به حیوان واردشده است.