نقش اسب و ارابه در اقتصاد معیشتی روستاها

اسب و ارابه وسیله تأمین معاش مردم منطقه کردکوی بوده است و هنوز گوش جاده شاه عباسی، جاده قدیم کردکوی – گرگان و بندرگز از صدای جرخ های ارابه پر است.

در عصری که هنوز سر و کله کتاب‌های راهنمای گردشگری، سایت‌های اینترنتی، نقشه‌های دقیق و مکان‌یاب‌های دیجیتالی نبود، اختراع ارابه یکی از ابداعات مهم بشری بوده که در راستای رفع نیاز بشر شکل گرفته است.

اینکه چگونه انسان توانست به این سطح از دانش برسد تا بداند با قرار دادن دو چرخ متحرک بر یک محور ثابت می تواند وسیله ای بسازد که موجب سهولت حمل و نقل شود، چندان مشخص نیست، ولی شاید بتوان این پدیده را فرایندی در ادامه پیدایش چرخ سفالگری دانست.

به هر تقدیر پیدایش ارابه موجب تحولات زیادی در سطح جوامع شد. این وسیله جدید نه تنها موجب افزایش سرعت حمل و نقل کالاها شد بلکه این امکان را نیز فراهم آورد تا حجم بیشتری از کالا را در یک زمان بتوان جا به جا کرد.

در فلات ایران و تمدن کهن جامعه ایرانی نیز نظامها و فنون پیچیده‌ای برای تسخیر و فائق آمدن بر نظام زیست محیطی وجود داشته است.

ایرانیان به جهت شرایط زیست محیطی ویژه خود با ذهنیتی خلاق و آفرینشگر روشهایی را برای سازماندهی زندگی بوجود آورده‌اند که فرهنگ مادی جامعۀ ایران را تشکیل می‌دهد.

ایرانیان در طی قرنها و سالهای طولانی و کسب تجارب و آفرینش روشها و ابزار جدید فرهنگ مادی خود را پربار و درخشان کرده‌اند.

بررسی شیوه معیشت و اقتصاد حاکم در شهرستان کردکوی نشان می دهد که این اقتصاد بر اساس کشاورزی، دامداری و مبتنی بر اقتصاد معیشتی بوده و هست که در آن حیوانات نقش مهمی در تقسیم کار ایفا می کردند.

در آداب و رسوم گذشته و عادات مالکیت در شهرستان کردکوی می بینم که دام از جمله اسب ثروت اصلی و عمده دامدار و کشاورز را تشکیل می داد.

هرچه تعداد دام بیشتر، ثروت افزون تر بود. حتی ” مال دار ” بودن گواهی برتوان مالی افراد و خانواده بود.

در منطقه کردکوی حتی صنایع دستی و هنرهای بومی از این نظر تحت تاثیر قرار گرفتند.

یکی از مشکلات اساسی در منطقه کردکوی حمل و نقل و کارهای سنگین کشاورزی بوده است که با به کار گرفتن اسب این مسله تا حدودی حل شد. کشت مزارع را آسان نمود و حتی تهیه یونجه برای اسب ها باعث تحول عظیمی در کشاورزی منطقه شد.

این حیوان (اسب) منبع قدرت عظیمی برای کار و حمل و نقل بوده که تاکنون جریان دارد. به طوری که هنوز هم یونجه کاری در مناطقی از روستاهای شهرستان کردکوی انجام می شود.

در هر حال اهمیت فراوان این حیوان، بیان می دارد که به طور مستقیم و غیرمستقیم حیات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی منطقه کردکوی را در گذشته تحت تاثیر قرار می داد.

در زمان قدیم حیوانات نظیر اسب، الاغ و حتی گاو در روستاهای کردکوی بجای تراکتور بخش اعظم امورات سنگین کشاورزی را انجام می دادند.

هر خانواده کشاورز کردکوی توان داشتن اسب را نداشت چنانکه الان بسیاری از کشاورزان توان داشتن و خرید تراکتور را ندارند.

از اسب برای شخم زدن زمین، حمل بارهای سنگین بویژه حمل محصولات کشاورزی مثل گندم، جو و علوفه استفاده می کردند.

در منطقه کردکوی که یک جامعه کشاورزی بوده و هست نگهداری، تربیت و پرستاری از حیوانات یک هنر محسوب می شود و یکی از فعالیت های اصلی روستائیان به شمار می رفت.

اسب و ارابه وسیله تأمین معاش مردم منطقه کردکوی بوده است؛ هنوز گوش جاده شاه عباسی، جاده قدیم کردکوی – گرگان و بندرگز از صدای جرخ های ارابه پر است.